Wandelnetwerk Noord-Holland

We gaan naar de Beemster, waar begin vorige eeuw  boeren de handen ineensloegen en een zuivelcooperatie oprichtten, de voorloper van de huidige Cono/Beemsterkaas. Geniet van witte bruggen, dijken en het weidse polderlandschap.

Tekst en foto's Joop Duijs

Het mais staat ondanks de droogte toch manshoog; Bloemrijke bermen in de Polder Beschoot.

De samenleving waarin we leven, wordt steeds egoistischer en egocentrischer. Ouderen worden aan hun lot overgelaten, verenigingen kunnen vrijwel geen vrijwilligers meer vinden, het wordt steeds meer ieder voor zich. Honderd jaar geleden begrepen een aantal boeren nog dat eendracht macht maakt. Daarom op naar de Beemster.

Ook in Grosthuizen, lintdorp onder de rook van Hoorn, zijn de scholen weer begonnen. Terwijl de kinderen, hoorbaar door de open ramen, een lied inzetten, wandelen wij aan de overkant de Polder Beschoot in, richting Oudendijk. Ondanks de gortdroge zomer staat het mais manshoog aan weerszijden van het halfverharde Buutschoterpad. Boven het mais zijn nog net een aantal windmolens te zien, maar ze staan zo ver weg dat alleen het gezoem van allerlei insecten is te horen. Er is hier genoeg te doen voor ze, want in de bermen zien we allerlei planten in prachtige felle kleuren, terwijl de sloten volstaan met rietsigaren.

Koeien bij Oudendijk met op de achtergrond de voormalige melkfabriek Concordia; Na het passeren van een karakteristieke witte brug bereik je Gemaal Beetskoog.

Als we Oudendijk naderen, zien we vanuit de loopstallen tientallen koeien de wei inlopen. Oudendijk is nog een echt agrarisch dorp, met de al lang niet meer in gebruik zijnde melkfabriek Concordia als blikvanger. De melkfabriek werd in 1912 in gebruik genomen, vijftig jaar later in 1962 gesloten, maar is nog steeds prominent in het dorp aanwezig. Het dorp grenst aan de Beemster die in 1612 droogviel. De polder bleek zeer geschikt voor akkerbouw en veeteelt. Tot begin vorige eeuw leverden melkveehouders de melk en zelfgemaakte kaas aan handelaren in het gebied.

Om minder afhankelijk van die handelaren te worden, richtten in 1901 een aantal boeren een zuivelcooperatie op. Tot dan roomden de boeren zelf de avondmelk af voor het maken van boter en koelden de melk die de volgende dag samen met de ochtendmelk werd opgehaald. Na oprichting van de zuivercooperatie werd de melk twee keer per dag opgehaald waardoor meer melk kon worden verwerkt tot producten die langer houdbaar zijn zoals kaas en boter. Uit die cooperatie ontstond uiteindelijk CONO Kaasmakers, makers van o.a. de beroemde Beemster kaas waar de wrongel waarvan de kaas wordt gemaakt nog steeds met de hand wordt geroerd.

Na het passeren van aantal boomgaarden waar de peren en appels zo goed als rijp voor het plukken hangen, steken we via een fraaie, houten witte brug de Beemster Uitwatering over en komen bij gemaal Beetskoog, dat in 1877 in bedrijf werd genomen en nu een museum is dat alle eerste zondagen van mei t/m september is geopend. Vanaf 1954 heeft het verderop gelegen elektrische gemaal de bemaling overgenomen, maar bij heel hoge nood kan het dieselgemaal nog altijd bijspringen en 40 m3 water per minuut wegpompen. Het hoogheemraadschap, zo lezen we op een bord, speelt dmv het aanleggen van waterbergingen en het opvoeren van de capaciteit van de gemalen in op het veranderde klimaat.

Het kerkje van Oudendijk dateert uit 1648; Les Deux Ponts organiseert het hele jaar door wandeltochten.

De karakteristieke witte bruggen - er zijn er zeven in Oudendijk - zijn ontstaan na het droogleggen van de Beemster. De boeren gaven pas toestemming voor het graven van de Beemster Uitwatering die in directe verbinding staat met het IJsselmeer, nadat ze de garantie hadden gekregen 'ten eeuwigen dage' hun landerijen per brug te kunnen bereiken.

Het karakteristieke kerkje van Oudendijk dateert uit 1648 en is in gotische stijl gebouwd. Het wordt nu nog eenmaal per maand gebruikt door de Nederlands Hervormde Gemeente en verder voor allerlei culturele evenementen. Zo treedt Lenny Kuhr ('De Troubadour') er 14 december a.s. bijvoorbeeld op.

Liefst drie horecazaken telt deze route. En dat is best veel als je zo'n zeven kilometer wandelt. Als u net als ik onderweg graag een kopje koffie drinkt, moet u echter niet te vroeg op pad gaan. Alle drie zaken openen hun deuren namelijk niet eerder dan tegen het middaguur.

Een ervan, Les Deux Ponts, bereiken we via een grasdijk langs de Beemster Uitwatering. Naast een hapje en drankje, organiseren eigenaren Peter en Lia Geel het hele jaar wandeltochten door de omliggende polders.



Kijkje op werelderfgoed De Beemster; De dijk langs de Beemster Ringvaart.

We steken de Beemster Ringvaart over en wandelen via de fraaie grasringdijk naar Avenhorn. Zo'n vijftig jaar geleden leefde dit dorp nog van landbouw en veeteelt en had het een land- en tuinbouwveiling. Hiervan is nog alleen de kade over, waar nu plezierjachtjes liggen en fietsers op het terras een drankje doen. Via een tunneltje komen we weer terug in Grosthuizen waar een grote groep Amerikaanse toeristen ons tegemoet fietst. Ze verblijven in hier in groepsaccommodatie De Buitenpoorter, dat centraal gelegen tussen Amsterdam, Monnickendam, Volendam, Edam, Hoorn en Alkmaar natuurlijk een ideale uitvalsbasis is.

Teruggekomen bij de school is het net speelkwartier. Lekker samen spelen. Waarom leren we dat als we ouder worden eigenlijk af?



Zo kan je de Beemster Ringvaart ook gebruiken; Tuinplanten te koop langs de weg in Grosthuizen.

Oranje route (7 km)

U kunt de wandeling starten bij wandelstartpunt Avenhorn - de Goorn, of net als in deze tekst bij Brasserie De Grost in Grosthuizen 80, Avenhorn. Dan loopt u vanaf paaltje 1 naar 99- 12-7-4-3-1 (oranje route).

Honden verboden, 40% onverhard.

Horeca: De Grost in Grosthuizen, Les Deux Ponts in Oudendijk en Villa Groet in Avenhorn (even van 3 naar 2 en weer terug naar 3).

Informatie: Museum Gemaal Beetskoog: www.gemaal-beetskoog.nl. Wandelen en boottochten: www.lesdeuxponts.nl.