Wandelnetwerk Noord-Holland

’s Graveland heeft liefst tien statige Buitenplaatsen waar rijke kooplieden uit Amsterdam in de Gouden Eeuw hun zomers doorbrachten. Ook wandel je langs de prachtige Ankeveense Plassen, een uniek veenlandschap dat is ontstaan door het afgraven van turf.

Tekst en foto’s Joop Duijs

Waarom gaan al die mensen toch de file in richting Frankrijk, Spanje, Italie of Kroatie? Waarom uren wachten op het vliegveld en irritante veiligheidscontroles ondergaan? Dichtbij huis is zoveel moois te beleven! Ik reed hartje zomer, met temperaturen die ze zelfs niet rond de Middellandse Zee halen, richting Ankeveen. Want ook daar staan inmiddels de paaltjes van Wandelnetwerk Noord-Holland.

De Ankeveense plassen zijn een paradijsje op aarde; Koeien langs de Stichtse Kade met aan de horizon Kortenhoef.

Prachtig gebied, dat ik vanwege de zomerhitte al vroeg binnenrijd. Zo vroeg dat er boven het plassengebied nog een dunne mistsluier hangt die echter al is verdwenen als ik Ankeveen uitloop richting 's Graveland.

Schaep en Burgh werd gered van de ondergang door Natuurmonumenten; Op Boekesteyn start de wandelroute langs de buitenplaatsen.

Niet dat het ook maar iets uitmaakt, maar het is nog net Noord- Holland hier. En het zal toch niet weer die dekselse Floris V zijn geweest... Ja hoor, ook dit stukje dankt onze provincie weer aan 'der Keerlen God', zoals hij door het volk werd genoemd. Na een felle strijd in het jaar 1287 tussen Floris en Gijsbrecht van Amstel werd een deel van de Stichtse gronden in Ankeveen (eerder door het kapittel St. Marie beleend aan de heren van Amstel) overgedragen aan het graafschap Holland. De grenslijn ligt over de tegenwoordige Stichtse Kade en de Dammerkade.

Over die Stichtse Kade die ook door (brom)fietsers wordt gebruikt komen we, nadat we een grote elektriciteitscentrale van Liander zijn gepasseerd, aan in 's Graveland. Met liefst tien statige Buitenplaatsen, waar schatrijke kooplieden uit Amsterdam in de Gouden Eeuw hun zomers doorbrachten. Vijf ervan zijn tegenwoordig in bezit van Natuurmonumenten, dat uw contributie dus uitstekend heeft belegd want het verval van de prachtige landhuizen en hun omringende tuinen lag om de hoek. Je kunt daardoor nu nog altijd een prachtige wandeling over de buitenplaatsen maken die is gemarkeerd met gele pijltjes.

De bewoners van de herenhuizen zorgden niet alleen voor onderwijs en zorg, maar ook voor werk. Want doordat het water hier zo schoon en zacht is en omdat de buitenplaatsbewoners veel wasgoed hadden, begonnen de vrouwen van het dorp in de zomermaanden wasserijen. Dat liep zo goed dat ook de mannen gingen meewerken, waardoor een echt wasserij-industrie ontstond. De wasserijen lagen langs de 's Gravenlandsevaart, dat vroeger ook een belangrijke verbinding tussen Hilversum en Amsterdam was.

De Gravenlandsevaart overgestoken, zie je dit...; De Ankeveense Plassen zijn zo ondiep dat ze 's winters zo zijn dichtgevroren; Het Bergse Pad brengt je in een prachtig buurtschap.

Tegenwoordige bewoners van het dorp voeren nu actie om de vaart te behoeden voor recreatievaart uit angst voor negatieve gevolgen voor natuur, de oevers, funderingen van de huizen en de waterkwaliteit. En hun eigen woongenot natuurlijk...

Als wij de vaart zijn overgestoken, gaan we de weilanden in richting de Ankeveense Plassen. Wat is het genieten hier!

Terwijl een ooievaar geschrokken opstijgt, wandel ik door het dauwnatte gras en langs een mooi bosje terug richting Ankeveen waar ik het Stichts End oversteek richting het plassengebied, een uniek veenlandschap met plassen, smalle slootjes en stroken land dat is ontstaan door het afgraven van veen. In het voorjaar broeden er talloze water- en moerasvogels zoals de kleine karekiet, grauwe gans en rietzanger. Ook zeldzamere vogelsoorten, zoals zwarte stern en waterral, komen er voor. Door nestvlotjes in het water te leggen helpt Natuurmonumenten de sterns te overleven.

De Ankeveense Plassen zijn sinds 2013 verbonden met het Naardermeer door de grootste natte natuurpassage van Nederland. De drukke provinciale weg N236 was altijd een onneembare barriere voor bijvoorbeeld reeen, hermelijnen, egels, heikikkers en de otter, die hier ook weer is gesignaliseerd. Nu kunnen ze veilig 'oversteken', of beter gezegd 'ondersteken' want de natuurpassage gaat onder de weg door.

Tussen de hoge rietkragen heen zie ik de fraaie plassen met In het kraakheldere water bijzondere waterplanten als groot nimfkruid, waterlelies, blaasjeskruid en drijvend fonteinkruid. De ondiepe plassen zijn langzaamaan weer aan het dichtgroeien.

Op zich een natuurlijk proces, maar door de grote hoeveelheid fosfaat en verdroging gaat dit proces nog sneller dan normaal. Hierdoor komen sommige stadia zoals het zeldzame trilveen niet meer tot ontwikkeling en juist in deze jonge ontwikkelingsstadia leven veel soorten planten en dieren. Daarom graaft Natuurmonumenten de petgaten, waaruit vroeger de turf werd gewonnen, opnieuw af.

Het Bergse Pad verder volgend kom ik in een prachtig buurtschap waar al meer dan driehonderd jaar de familie Hoetmer van vader op zoon het visserijbedrijf De Googh drijft. Als je hier mag wonen en werken, is dat bijna een privilege. Wat een paradijs!

Verderlopend volg ik een stuk van het Floris V-pad dat langs de Spiegel Blijkpolderplas gaat en wandel vervolgens over een breed graspad, de Dammerkade, terug naar Ankeveen waar Natuurmonumenten de wandelaar waarschuwt voor de eikenprocessierups. Geen probleem, want rond deze tijd ontpopt de rups zich als vlinder en leeft nog een week.

Bergsepadroute (rode route, 9,7 km)

65% onverhard. Honden niet toegestaan. Horeca in Ankeveen en 's Graveland.

U start op de parkeerplaats bij de St. Martinuskerk, Stichts End 23, Ankeveen bij nummer 87 en loopt vervolgens naar 22-21- 85-84-41-88-89-22 en terug naar 87. Print omdat nog niet alle paaltjes met nummerverwijzingen zijn neergezet, de kaart uit of scan vanuit de app de QR code of voer het routenummer 80280 in.