Wandelnetwerk Noord-Holland

Deze tijd wordt er geoogst in de polders.  Je passeert akkers, het hoger gelegen dorp Oosterland, de Kleiput van Vatrop, de Waddenzeekust en kunt een lekker visje eten in Den Oever, de grootste garnalenhaven van Nederland.

Tekst en foto's Joop Duijs

De suikerbieten worden binnengehaald.

Honderd jaar geleden bestond de Wieringmeerpolder nog niet eens. En moet je nu eens kijken: honderden hectares vruchtbare landbouwgrond. De polders zijn in 1930 drooggelegd, twee jaar voordat de Afsluitdijk gereedkwam.

Boeren maken het land klaar voor de winter.

Net als in de latere Flevopolders bemoeide de overheid zich stevig met de selectie van de bewoners. Duizenden boerenzonen solliciteerden, maar slechts 70 boeren werden uitverkoren. Ze kregen een vast weekloon van 40 gulden, mochten vrij wonen en kregen voorrang als de grond werd verpacht.

Vlak voor het einde van de Tweede Wereldoorlog bliezen de Duitsers de dijken op, waardoor de boel weer onder water kwam te staan en ruim 7000 bewoners en vele onderduikers op de vlucht moesten. Zeven maanden na de bevrijding, in december 1945 lukte het de polder voor de tweede keer droog te krijgen, maar het duurde nog jaren voordat alles weer was opgebouwd. Op plaatsen waar de grond ongeschikt was voor landbouw, werd in de periode 1934-1941 het 600 hectare grote Robbenoordbos geplant. Dat bos houden we aan onze linkerhand als we via een lange grasdijk de eerste kilometers op pad gaan. Op de dijk niet alleen veel paddenstoelen, maar nog meer schapen die we rustig toefluisterend passeren op weg de polder in. Nazaten van de 70 uitverkorenen zijn met enorme machines bezig de grond te egaliseren, sleuven te graven of suikerbieten binnen te halen. Langs de akkers zien we bloemrijke bermen, waarmee de boeren het milieu enorm helpen.

Door de bermen niet te maaien, worden ze weer aantrekkelijk voor bijen en vlinders, waar het ronduit slecht mee gaat.

Op de dijk langs het Robbenoordbos vele paddenstoelen.

Na het passeren van chaletpark De Wierde lopen we langzamerhand omhoog, het oude eiland Wieringen op. Tot de middeleeuwen was Wieringen gewoon onderdeel van het vasteland. Door stormvloeden rond 1200 werd Wieringen een eiland en ontstond even verderop ook het Marsdiep bij Den Helder. Later, tijdens de VOC-tijd werden zieke zeelui van de schepen onderweg naar Amsterdam, Hoorn en Enkhuizen uit angst dat ze besmettelijke ziekten zouden overbrengen aan de westkant van Wieringen in quarantaine gezet. Op Wieringen werden ook eeuwenlang goederen overgeladen in kleinere schepen met minder diepgang, wat overbodig werd toen het Noordhollands Kanaal was aangelegd.

Met de bloemrijke bermen helpen de boeren de bijen en vlinders enorm.

Oosterland ligt zichtbaar hoger – 5 meter boven NAP - wat veroorzaakt is door een stuwwal die is ontstaan door schuivend landijs tijdens de laatste ijstijd. Grootste blikvanger van het dorp is de vierkante toren van een van Nederlands oudste kerken, de Michaelskerk.

De Kleiput van Vatrop.

Iets verderop in Vatrop passeren we een rij houten objecten die Engelbert Brendel in 2012 creëerde van door de iepziekte getroffen laanbomen. Hij wil u met zijn project even ‘in gesprek’ brengen met deze unieke plek. Als we het gehucht verlaten zien we de Kleiput van Vatrop, die is ontstaan door het afgraven van kleileem voor de dijkenbouw. Nu is de zo ontstane poel een geliefde plek voor vogels als lepelaars, bontbekplevieren en de kluut.

Ook zijn hier Vikingse munten uit begin 9e eeuw gevonden. Niet zoveel als in het verderop gelegen Westerklief, want daar werd in een weiland een zilverschat gevonden van bijna 2 kg aan zilveren munten, sieraden en zilverstaafjes. De schat is nu te bewonderen in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.

Als we de Waddendijk oplopen, zien we nogal wat reuring in het verder vrijwel vlakke water. Het blijkt een zeehond te zijn die hier zijn lunch bij elkaar aan het jagen is. Hij blijft ons even nieuwsgierig bekijken en gaat dan weer verder met zijn dagelijkse bezigheid. Over de robuuste dijk wandelen we naar Den Oever. Aan de horizon het voortrazende verkeer op de drukke Afsluitdijk, maar ook de rust van zeilschepen op de Waddenzee. Aan de zeekant passeren we uitgestrekte schorren. De zandplaten zijn zo vaak en lang drooggevallen dat er in de loop van de tijd begroeiing is ontstaan. Daardoor komt bij hoog water niet alleen zout zeewater binnen, maar blijft ook het zoete regenwater achter. De door daardoor ontstane unieke flora en fauna trekt duizenden vogels.

Den Oever is de grootste garnalenhaven van ons land.

Den Oever is niet alleen de Noord-Hollandse poort van de Afsluitdijk, het is vooral ook een bedrijvige vissershaven met meerdere visrestaurantjes en kroegen. Vanuit de haven vertrekken niet alleen de kotters die op de Waddenzee op vooral garnalen vissen, maar ook schepen met dagvissers en mensen die zeehondjes willen spotten. Als we dijk afdalen, passeren we een zogenaamde coupure, een waterkering die bij stormachtig weer Den Oever moet sparen voor wateroverlast. Twee stevige, met een sluis te vergelijken, houten deuren worden bij hevige storm gesloten, waardoor het hoge zeewater buiten het dorp kan worden gehouden.

De coupure beschermt Den Oever voor het water.

Op onze weg terug door Den Oever passeren we de uit 1675 daterende korenmolen De Hoop en proberen we nog even wat meer te weten te komen over de Vikingen, waarvoor een speciaal informatiecentrum is ingericht. Helaas, alleen op woensdag, zaterdag en zondag geopend. Maakt niet uit, want we komen beslist nog een keer terug. Deze prachtige wandeling moet je ook nog eens in de zomer doen.

Groene Ringdijkroute (12 km)

U start bij Havenweg 4, Den Oever. Van nummer 43 loopt u naar de rotonde en gaat via 44-48-76-74-47-57-58-41-46 en terug naar 43.

Horeca onderweg bij De Zingende Wielen en diverse gelegenheden in Den Oever. Honden niet toegestaan, 50% onverhard.